”Ένα ποσοστό μεταξύ 40 και 50 τοις εκατό των γυναικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναφέρουν κάποιας μορφής σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία τους[1]. Η βία κατά των γυναικών είναι διαδεδομένη σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε όλες τις χώρες αποτελεί ένα βασικό εμπόδιο στο να επιτευχθεί η ισότητα των φύλων. Επίσης αποτελεί μια ξεκάθαρη απόδειξη των άνισων σχέσεων εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών στη σημερινή πραγματικότητα.
Παρ’ όλα αυτά, η βία και η παρενόχληση αποτελούν προβληματικές έννοιες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι προσπάθειες για τη συλλογή δεδομένων για τη μέτρηση του πλαισίου και του εύρους της βίας και της παρενόχλησης κατά των γυναικών εμποδίζονται από μια σειρά παραγόντων, που συμπεριλαμβάνουν, α) την επίδραση των κοινωνικών και των πολιτιστικών προτύπων στον καθορισμό του τι συνιστά βία, γεγονός που εμποδίζει τη γενική συναίνεση για έναν ενιαίο ορισμό της βίας κατά των γυναικών, και β) τις αλλαγές στα ποσοστά των καταγγελιών για κακοποίηση ανάλογα με τον ορισμό της βίας που χρησιμοποιείται, τον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι ερωτήσεις, τον τύπο του πληθυσμού – στόχου, και το περιβάλλον στο οποίο γίνεται η συνέντευξη (ιδιωτικότητα, οικείο ή όχι περιβάλλον κ.λ.π.)[2].
Στις σημερινές ανταγωνιστικές, παγκοσμιοποιημένες αγορές, οι παράγοντες που συνδέονται με τη βία στο χώρο εργασίας εμφανίζονται όλο και πιο συχνά. Η φιλοσοφία της αγοράς εργασίας έχει τροποποιήσει τις σχέσεις εξουσίας και έχει τραυματίσει βαθιά την δυνατότητα διαχείρισης των εργασιακών σχέσεων. Επιπλέον, οι οργανισμοί του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, λειτουργώντας σε ένα δυναμικά εξελισσόμενο εξωτερικό περιβάλλον, απαντούν με ραγδαίες και εκτεταμένες αλλαγές στην παραγωγή και ταυτόχρονα με μεγάλες εσωτερικές διαρθρωτικές αλλαγές. Συνακόλουθα, αυτές οι αλλαγές έχουν αποσταθεροποιήσει όλες τις μορφές διαχείρισης των εργασιακών σχέσεων και του ανθρώπινου δυναμικού, της διοίκησης και της οργάνωσης της εργασίας.
Τα τελευταία χρόνια, οι μελέτες πάνω στις διεθνείς εργασιακές συνθήκες δείχνουν ότι ένας αυξανόμενος αριθμός προβλημάτων υγείας σχετιζόμενων με την εργασία δημιουργείται εξαιτίας ψυχολογικών και όχι σωματικών αιτιών[3]. Η ψυχολογική βία μπορεί να περιλαμβάνει διαφορετικές μορφές βίας, όπως είναι η σεξουαλική παρενόχληση, ο εκφοβισμός (bullying) και η ηθική παρενόχληση (mobbing).
Όσον αφορά στη σεξουαλική παρενόχληση, οι γυναίκες εργαζόμενες αναφέρουν περιπτώσεις τέτοιου είδους κακοποίησης σε παραπάνω από τριπλάσια συχνότητα από ό,τι οι άνδρες. Υπάρχουν διάφορες αιτίες γι’ αυτή τη διαφορά. Πρώτον, οι γυναίκες υπερ-εκπροσωπούνται σε πολλά από τα επαγγέλματα «υψηλού κινδύνου», όπως η εκπαίδευση, η κοινωνική εργασία, η νοσηλευτική, οι υγειονομικές υπηρεσίες, οι υπηρεσίες καθαριότητας και η οικιακή εργασία. Δεύτερον, στο πρόβλημα συμβάλει ο συνεχιζόμενος διαχωρισμός των φύλων στα επαγγέλματα, με τις γυναίκες να συγκεντρώνονται περισσότερο σε χαμηλά αμειβόμενες και με χαμηλό κύρος δουλειές, ενώ οι άντρες επικρατούν περισσότερο σε πιο καλοπληρωμένες και με υψηλότερο κύρος δουλειές και σε διευθυντικές θέσεις. Τέλος, διάφοροι εργασιακοί παράγοντες συχνά συνδέονται με περιστατικά βίας και παρενόχλησης: δύσκολες συνθήκες εργασίας (υπερβολικός φόρτος εργασίας, εντατικοί ρυθμοί δουλειάς κτλ) σε συνδυασμό με εσωτερικούς κανόνες του φορέα και διοικήσεις που ενισχύουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργαζομένων.
Το έτος 2010 αποτελεί την κατάλληλη στιγμή για μια Ευρωπαϊκή δράση προς την κατεύθυνση της πρόληψης και της αντιμετώπισης κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών στην εργασία.
Η Ισπανική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει θέσει την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών ως υψηλή προτεραιότητα. Επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης να επεξεργαστούν μια σχετική οδηγία. Στην Εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης της στο Πρόγραμμα της Στοκχόλμης (Απρίλιος 2010), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει ότι « θα διατεθούν όλα τα διαθέσιμα μέσα και πολιτικές, ώστε να εξασφαλιστεί μια ισχυρή Ευρωπαϊκή απάντηση ενάντια στη βία κατά των γυναικών και των παιδιών». Επιπλέον, την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (8 Μαρτίου), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την Χάρτα της Γυναίκας, καλώντας για την εξασφάλιση της ισότητας ανδρών και γυναικών και για «ένα τέλος στη βία με βάση το φύλο».
Ο Mental Health Europe (Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ψυχική Υγεία) αναγνωρίζει τα βήματα που έχουν γίνει σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και πιστεύει ότι υπάρχει ακόμα αρκετή δουλειά να γίνει, ώστε να διασφαλιστεί ότι η μάχη ενάντια στη βία και στις διακρίσεις με βάση το φύλο παραμένει ως υψηλή προτεραιότητα στην πολιτική ατζέντα.
Πηγή: http://www.mhe-sme.org
[1] European Commission, 1998
[2] Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.2000. Βία Κατά των Γυναικών Word Health Organization. 2000. Violence Against Women. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs239/en/index.html (consulted on 31 Mar. 08).
[3] Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Ζωής και Εργασίας.2007. Γυναίκες και Βία στην Εργασία. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. 2007. Women and Violence at Work. http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2007/110/en/1/ef07110en.pdf (consulted on 31 Mar. 08).
Στις σημερινές ανταγωνιστικές, παγκοσμιοποιημένες αγορές, οι παράγοντες που συνδέονται με τη βία στο χώρο εργασίας εμφανίζονται όλο και πιο συχνά. Η φιλοσοφία της αγοράς εργασίας έχει τροποποιήσει τις σχέσεις εξουσίας και έχει τραυματίσει βαθιά την δυνατότητα διαχείρισης των εργασιακών σχέσεων. Επιπλέον, οι οργανισμοί του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, λειτουργώντας σε ένα δυναμικά εξελισσόμενο εξωτερικό περιβάλλον, απαντούν με ραγδαίες και εκτεταμένες αλλαγές στην παραγωγή και ταυτόχρονα με μεγάλες εσωτερικές διαρθρωτικές αλλαγές. Συνακόλουθα, αυτές οι αλλαγές έχουν αποσταθεροποιήσει όλες τις μορφές διαχείρισης των εργασιακών σχέσεων και του ανθρώπινου δυναμικού, της διοίκησης και της οργάνωσης της εργασίας.
Τα τελευταία χρόνια, οι μελέτες πάνω στις διεθνείς εργασιακές συνθήκες δείχνουν ότι ένας αυξανόμενος αριθμός προβλημάτων υγείας σχετιζόμενων με την εργασία δημιουργείται εξαιτίας ψυχολογικών και όχι σωματικών αιτιών[3]. Η ψυχολογική βία μπορεί να περιλαμβάνει διαφορετικές μορφές βίας, όπως είναι η σεξουαλική παρενόχληση, ο εκφοβισμός (bullying) και η ηθική παρενόχληση (mobbing).
Όσον αφορά στη σεξουαλική παρενόχληση, οι γυναίκες εργαζόμενες αναφέρουν περιπτώσεις τέτοιου είδους κακοποίησης σε παραπάνω από τριπλάσια συχνότητα από ό,τι οι άνδρες. Υπάρχουν διάφορες αιτίες γι’ αυτή τη διαφορά. Πρώτον, οι γυναίκες υπερ-εκπροσωπούνται σε πολλά από τα επαγγέλματα «υψηλού κινδύνου», όπως η εκπαίδευση, η κοινωνική εργασία, η νοσηλευτική, οι υγειονομικές υπηρεσίες, οι υπηρεσίες καθαριότητας και η οικιακή εργασία. Δεύτερον, στο πρόβλημα συμβάλει ο συνεχιζόμενος διαχωρισμός των φύλων στα επαγγέλματα, με τις γυναίκες να συγκεντρώνονται περισσότερο σε χαμηλά αμειβόμενες και με χαμηλό κύρος δουλειές, ενώ οι άντρες επικρατούν περισσότερο σε πιο καλοπληρωμένες και με υψηλότερο κύρος δουλειές και σε διευθυντικές θέσεις. Τέλος, διάφοροι εργασιακοί παράγοντες συχνά συνδέονται με περιστατικά βίας και παρενόχλησης: δύσκολες συνθήκες εργασίας (υπερβολικός φόρτος εργασίας, εντατικοί ρυθμοί δουλειάς κτλ) σε συνδυασμό με εσωτερικούς κανόνες του φορέα και διοικήσεις που ενισχύουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργαζομένων.
Το έτος 2010 αποτελεί την κατάλληλη στιγμή για μια Ευρωπαϊκή δράση προς την κατεύθυνση της πρόληψης και της αντιμετώπισης κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών στην εργασία.
Η Ισπανική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει θέσει την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών ως υψηλή προτεραιότητα. Επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης να επεξεργαστούν μια σχετική οδηγία. Στην Εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης της στο Πρόγραμμα της Στοκχόλμης (Απρίλιος 2010), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει ότι « θα διατεθούν όλα τα διαθέσιμα μέσα και πολιτικές, ώστε να εξασφαλιστεί μια ισχυρή Ευρωπαϊκή απάντηση ενάντια στη βία κατά των γυναικών και των παιδιών». Επιπλέον, την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (8 Μαρτίου), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την Χάρτα της Γυναίκας, καλώντας για την εξασφάλιση της ισότητας ανδρών και γυναικών και για «ένα τέλος στη βία με βάση το φύλο».
Ο Mental Health Europe (Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ψυχική Υγεία) αναγνωρίζει τα βήματα που έχουν γίνει σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και πιστεύει ότι υπάρχει ακόμα αρκετή δουλειά να γίνει, ώστε να διασφαλιστεί ότι η μάχη ενάντια στη βία και στις διακρίσεις με βάση το φύλο παραμένει ως υψηλή προτεραιότητα στην πολιτική ατζέντα.
Πηγή: http://www.mhe-sme.org
[1] European Commission, 1998
[2] Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.2000. Βία Κατά των Γυναικών Word Health Organization. 2000. Violence Against Women. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs239/en/index.html (consulted on 31 Mar. 08).
[3] Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Ζωής και Εργασίας.2007. Γυναίκες και Βία στην Εργασία. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. 2007. Women and Violence at Work. http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2007/110/en/1/ef07110en.pdf (consulted on 31 Mar. 08).
RSS Feed
